Σας θυμίζει κάτι;

Με το πρωτόκολλο του Φλεβάρη του 1830, οι τρεις προστάτιδες δυνάμεις (Αγγλία –Γαλλία και Ρωσία), φέρνοντας το βασιλιά Όθωνα, αναλάβαιναν και την υποχρέωση να εγγυηθούν ένα δάνειο, που δεν θα ξεπερνούσε τα 60 εκατομμύρια. Από το δάνειο αυτό ουσιαστικά δεν πήραμε ούτε ένα λεφτό και όμως το Ελληνικό κράτος το πλήρωσε πολύ ακριβά. Τα χρήματα του δανείου αν και λήφθηκαν για την δημιουργία υποδομών που θα βοηθούσαν την κατεστραμμένη ελληνική  οικονομία τα έφαγαν οι επιτήδειοι μέχρι και το τελευταίο λεπτό. Το δάνειο αυτό με τους επαχθείς όρους, ο βασιλιάς με τους Βαυαρούς συμβούλους του και οι ασυνείδητοι Έλληνες πολιτικοί έγιναν αιτία να γίνει η Ελλάδα κλωτσοσκούφι των ξένων δυνάμεων και τοκογλύφων.

Τον Ιανουάριος 1843 η κυβέρνηση δήλωσε ότι δεν μπορούσε να πληρώσει το τοκοχρεολύσιο του δανείου του 1833. Ή Ελλάδα βρέθηκε πολύ φτωχότερη από τη ημέρα που πήρε το δάνειο. Τώρα το χρέος είχε φτάσει τα 90 εκατομμύρια από τα 60. Με έσοδα 14 εκατομμύρια έπρεπε κάθε χρόνο να πληρώνει για μια δόση 7 εκατομμύρια, δηλαδή τα μισά. Οι προστάτιδες δυνάμεις πήραν τότε τα μέτρα τους. Όχι βέβαια για να μας σώσουν, αλλά για ν' αρπάξουν ότι είχε απομείνει. Στην πραγματικότητα, με την καταβολή των τόκων δεν περίσσευε τίποτα να επενδυθεί προς όφελος του ελληνικού κράτους.

Προκειμένου να συγκεντρωθούν τα χρήματα για την αποπληρωμή των τόκων και κάτω από την πίεση των κυρώσεων η κυβέρνηση έλαβε μέτρα λιτότητας την άνοιξη του 1843. Τα μέτρα δεν απέδιδαν και τα χρήματα που συγκεντρώνονταν δεν ήταν αρκετά για το απαιτούμενο κεφάλαιο για τα χρεολύσια και τους τόκους δανείων. Τον Ιούνιο του 1843 η ελληνική κυβέρνηση ενημερώνει τις ξένες κυβερνήσεις ότι αδυνατεί να καταβάλει το ποσό που χρωστάει και ζητά νέο δάνειο από τις μεγάλες δυνάμεις, ώστε να αποπληρώσει τα παλιά. Αυτές  αρνούνται κατηγορηματικά και δεν εγκρίνουν νέο δάνειο. Oι εκπρόσωποι των τριών μεγάλων δυνάμεων κάνουν μια διάσκεψη στο Λονδίνο για το ελληνικό χρέος και καταλήγουν σε καταδικαστικό, για την Ελλάδα, πρωτόκολλο. Οι πρεσβευτές των μεγάλων δυνάμεων με το πρωτόκολλο στο χέρι, παρουσιάζονται στην ελληνική κυβέρνηση και απαιτούν την ικανοποίηση του. Η κυβέρνηση το Ιούλιο 1843 έλαβε και πάλι πολύ σκληρά μέτρα που οδήγησαν τους έλληνες σε κοινωνική και οικονομική εξαθλίωση.

Το Σεπτέμβριο του 1843 οι προστάτιδες δυνάμεις αναγκάζουν τη κυβέρνηση να υπογράψει μνημόνιο. Για να είναι σίγουροι ότι το μνημόνιο θα εφαρμοστεί κατά γράμμα, οι πρεσβευτές απαιτούν να παραβρίσκονται στις συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου που θα εγκρίνει τα μέτρα και να παίρνουν ανά μήνα λεπτομερή κατάσταση της πορείας εφαρμογής τους, αλλά και των ποσών που εισπράττονται.

Τα βασικά μέτρα που πήρε η κυβέρνηση για εφαρμογή του τότε μνημονίου ήταν τα ακόλουθα:
1. Απολύθηκε το ένα τρίτο των Δημοσίων υπαλλήλων και μειώθηκαν κατά 20% οι μισθοί όσων παρέμειναν. 
2. Σταμάτησε η χορήγηση συντάξεων, που τότε δεν δίνονταν στο σύνολο του πληθυσμού αλλά σε ειδικές κατηγορίες. 
3. Μειώθηκαν κατά 60% οι στρατιωτικές δαπάνες, μειώθηκε δραστικά ο αριθμός των ένστολων και αντί για μισθό οι στρατιωτικοί έπαιρναν χωράφια. 
4. Επιβλήθηκε προκαταβολή στην είσπραξη του φόρου εισοδήματος και της “δεκάτης”, που ήταν ο φόρος για την αγροτική παραγωγή. 
5. Αυξήθηκαν οι δασμοί και οι φόροι χαρτοσήμου. 
6. Απολύθηκαν όλοι οι μηχανικοί του Δημοσίου και σταμάτησαν όλα τα δημόσια έργα. 
7. Καταργήθηκαν εντελώς όλες οι υγειονομικές υπηρεσίες του κράτους. 
8. Απολύθηκαν όλοι οι υπάλληλοι του εθνικού τυπογραφείου, όλοι οι δασονόμοι, οι δασικοί υπάλληλοι και οι μισοί καθηγητές πανεπιστημίου. 
9. Καταργήθηκαν όλες οι διπλωματικές αποστολές στο εξωτερικό. 
10. Νομιμοποιήθηκαν όλα τα αυθαίρετα κτίσματα και οι καταπατημένες “εθνικές γαίες” με την πληρωμή προστίμων νομιμοποίησης.
11. Περαιώθηκαν συνοπτικά όλες οι εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις με την καταβολή εφάπαξ ποσού.

Την επόμενη ημέρα της υπογραφής του μνημονίου στο Λονδίνο γίνεται η επανάσταση του 1843 με επικεφαλής το στρατηγό Μακρυγιάννη και το συνταγματάρχη Δημήτρη Καλλέργη. Ο Όθωνας αναγκάστηκε να αποδεχθεί τη θέσπιση συντάγματος. Το σύνταγμα ψηφίστηκε τον Μάρτιο του 1844. Η νέα κυβέρνηση κηρύσσει στάση πληρωμών και το μνημόνιο ανατρέπεται.

Ο Γεώργιος Σουρής ως άλλος προφήτης περιγράφει, στην ανθολογία της οικονομίας, τα εθνικά μας ελαττώματα μας που είναι τόσο διαχρονικά. Ο Σουρής (1853-1919) είναι ένας από τους μεγαλύτερους σατιρικούς ποιητές της νεότερης Ελλάδος και για το λόγο αυτό χαρακτηρίστηκε ως ο σύγχρονος Αριστοφάνης. Στο παρακάτω ποίημα του Γεωργίου Σουρή, αν και γράφηκε πριν από ένα αιώνα, είναι τόσο επίκαιρο λες και γράφηκε ακριβώς για τη σημερινή κατάσταση.

Λαϊκή λιθογραφία που απεικονίζει την Επανάσταση του 1843

Ασμχός (Ρ) ε.α Κρανιάς Ιωάννης